در ابتدای این مراسم دکتر حجت رئیس دانشگاه، با تبریک آغاز سال تحصیلی به همه دانشگاهیان به ویژه دانشجویان بر نقش بی‌بدیل دانشگاه‌ها در پیشرفت کشور تأکید کرد و گفت: تقریباً تمام مسئولانی که امروز کشور را اداره می‌کنند و در حوزه‌های مختلف از اقتصاد وسلامت و فناوری تا مسائل نظامی و دفاعی نقش‌آفرینی دارند، از دل دانشگاه‌ها بیرون آمده‌اند.وی با ابراز خرسندی از برگزاری آیین آغاز سال تحصیلی در دانشگاه تربیت مدرس، این دانشگاه را «مولود انقلاب اسلامی» توصیف کرد که در چهار دهه فعالیت خود توانسته در زمره برترین دانشگاه‌های کشور قرار گیرد.دکتر حجت ضمن خیرمقدم به رئیس‌جمهور و رئیس هیئت امنای دانشگاه، وزرای علوم و بهداشت و همه مهمانان حاضر در سالن، چند مطالبه اصلی دانشگاه‌ها را مطرح کرد و گفت: دانشگاهیان بیش از هر چیز انتظار منزلت و احترام دارند و کوتاهی در حفظ شأن آنان خسارت‌بار است. خوشبختانه در دولت چهاردهم توجه به دانشگاهیان افزایش یافته، اما این توجه باید با بهره‌گیری از نظرات آنان در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور تکمیل شود.وی تأمین معیشت و مسکن اعضای هیئت علمی، نوسازی تجهیزات پژوهشی و حمایت از فعالیت‌های علمی را از دیگر ضرورت‌ها دانست و تأکید کرد: استادی که نگران نیازهای اولیه زندگی است، نمی‌تواند نوآوری و پژوهش را توسعه دهد. تجهیزات فرسوده نیز پاسخگوی تحقیقات روز نیستند و لازم است اعتبارات ویژه‌ای برای نوسازی زیرساخت‌ها تخصیص یابد.رئیس دانشگاه تربیت مدرس با انتقاد از «خودتحریمی» در دانشگاه‌ها ، گفت: در حالی که دانشگاه‌های رقیب با جذب اساتید از ملیت‌های مختلف رشد سریعی را تجربه می‌کنند، ما حتی از همکاری با نخبگان ایرانی دوتابعیتی نیز محرومیم. تحریم‌های داخلی دست دانشگاه‌ها را از همکاری‌های بین‌المللی کوتاه کرده و مانع بهره‌گیری از فرصت‌های علمی موجود شده است.وی همچنین به محدودیت‌های مالی و اداری اشاره کرد و افزود: طبق قانون، دانشگاه‌ها باید در چارچوب مصوبات هیئت امنا عمل کنند، اما در عمل با آنان همچون دستگاه‌های دولتی رفتار می‌شود و این روند کند و پیچیده مانع مدیریت چابک دانشگاه‌هاست.دکتر حجت با بیان اینکه جذب اعضای هیات علمی برجسته باعث رشد دانشگاه‌ها می شود ، خاطر نشان ساخت: دانشگاه ها باید این اختیار را داشته باشند که در سقف تعیین شده، افراد نخبه را به انتخاب خود جذب کنند اما متاسفانه فرایند جذب دچار بروکراسی پیچیده ای شده و بخش عمده ای از اختیارات از دانشگاه ها گرفته شده است.رییس دانشگاه در بخش پایانی سخنانش، خطاب به دانشجویان نوورود گفت: دانشگاه فقط محل گرفتن مدرک نیست؛ اینجا باید شخصیت شما شکل بگیرد، مهارتتان افزایش یابد و تفکر انتقادی را بیاموزید. ایام دانشجویی از بهترین دوران زندگی است، آن را به مسائل کم‌اهمیت روزمره نگذرانید و برای ساختن آینده کشور آماده شوید.دکتر مسعود پزشکیان در آیین «گرامیداشت آغاز سال تحصیلی 1404-1405 دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و پژوهشی سراسر کشور» ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع دانشگاهیان اظهار داشت: اینکه ما در کشورمان گنج عظیمی از منابع و نعمات خدادادی داشته و هم‌زمان با کوهی از مشکلات مواجه باشیم، به هیچ وجه شایسته و پذیرفتنی نیست.رئیس جمهور با بیان اینکه گشتن به دنبال مقصر وضعیت فعلی مشکلی را رفع نمی‌کند، افزود: ریشه وضعیت نامطلوب فعلی این است که از آنچه خداوند به ما عطا کرده به شکل صحیح بهره نبرده‌ایم و راه برون‌رفت از این وضعیت کمک گرفتن از کسانی است که دانایی، توانایی و اراده حل مشکلات را دارند.دکتر پزشکیان عمل بر مبنای دانایی، توانایی و اراده را همان عمل صالح توصیف و تصریح کرد: اینکه ما بدون استفاده از دانش و تهیه برنامه دقیق متکی بر مطالعات جامع، شهرهای‌مان را توسعه داده‌ایم و امروز با معضلاتی نظیر کم‌آبی، فرونشست زمین، آلودگی هوا، ترافیک و امثال آن مواجه هستیم، یک مشکل است و اینکه همچنان اصرار داشته باشیم همان مسیر را ادامه دهیم، مشکلی بزرگ‌تر.دکتر پزشکیان با اشاره به اینکه فقط یک راه برای عبور از این وضعیت پیش‌رو داریم، در توضیح آن خاطرنشان کرد: راه رفع مشکلاتی مثل کم‌آبی، فرونشست زمین و امثال آن نه شعار و دستور، بلکه تکیه بر متخصصان، فارغ از نوع پوشش، منش و ظواهر آنان است. امروز دشمن چشم امید به این دوخته که ایران ضعیف شده و زمان ضربه زدن به آن است، اما اگر نخبگان به میدان بیایند، دشمن هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.رئیس جمهور با بیان اینکه بنده به دنبال پست و جایگاه و مقام نبوده و نیستم، اظهار داشت: من دغدغه مشکلات انباشته را داشتم و برای حل آنها اینجا هستم؛ عهد کرده‌ام که برای حل مشکلات همه توان خود را به کار بگیرم و تا پای جان در این راه خواهم ایستاد.دکتر پزشکیان از دانشجویان و اساتید خواست کلاس و درس را با محوریت فراگیری مهارت‌هایی دنبال کنند که بتوان با استفاده از آنها مشکلات امروز و فردای کشور را رفع کرد و افزود: انتظار ما از دانشگاه این است که خود را به نسل جدید دانشگاه‌ها ارتقا داده و درس و تحصیل را به شکل مسئله‌محور دنبال کند.رئیس جمهور با بیان اینکه مشکلات فعلی، حاصل عملکرد غلط در اداره کشور هستند، تصریح کرد: نظام اداری کشور بسیار فربه، ناکارآمد و کُند است و تامین هزینه‌های جاری آن خود یکی از دلایل جدی و مهم ایجاد و افزایش تورم است؛ هر بخش این نظام فربه را هم که می‌خواهیم اصلاح و حذف کنیم، علیه ما جوسازی می‌شود.دکتر پزشکیان بار دیگر همه دانشگاهیان را به ارائه راهکارهای جامع برای حل مشکلات کشور فراخواند و گفت: قدم اول این است که مسئله را بشناسیم و آن را به گونه‌ای تعریف کنیم که قابل حل باشد. باید همه عوارض و پیش‌آمدهای احتمالی را لحاظ، بررسی و راهکارهای لازم را برای مواجهه با آنها ارائه کرد.رئیس جمهور در بخش پایانی سخنانش با تبریک آغاز سالی دیگر در مسیر علم و دانش، به ویژه به دانشجویان سال اولی و نیز نفرات برتر کنکور سال جاری، خاطرنشان کرد: زندگی مسیر تلاش ما برای کمال و تعالی است؛ هدف ما در این مسیر باید هر روز بهتر شدن باشد. دانشگاه باید انسان‌هایی تربیت کند که عزت، سربلندی، افتخار و غرور ملی در وجودشان شعله‌ور و برای تحقق آن نیز توانمندی داشته باشند.دکتر حسین سیمایی وزیر علوم در این مراسم ضمن تبریک آغاز سال تحصیلی به تمامی دانشجویان و دانشگاهیان، به ویژه برگزیدگان کنکور سراسری که دوران سخت و فضای پرالتهاب جنگ 12روزه  را پشت سر گذاشته‌اند، یاد و خاطره شهدای حوزه علم و فناوری را گرامی داشت.وی از نقش بی‌بدیل دانشگاه‌ها در عبور کشور از بحران‌های اخیر سخن گفت و با اشاره به نقش دانشگاهیان در مقابله با اپیدمی کرونا، از تولید کیت‌های تشخیصی، ونتیلاتور، ماسک‌های N95 و توسعه آموزش‌های مجازی به عنوان دستاوردهای علمی یاد کرد و افزود: در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر نیز اقتدار علمی کشور در کنار هوشیاری مردم، تحت زعامت مقام معظم رهبری، نه تنها از کشور صیانت کرد بلکه دشمن را نیز مبهوت ساخت. قدرت مردم، هدایت رهبری و اقتدار نظامی که متکی بر دانش بود در این جنگ بازدارنده بود.وزیر علوم با طرح این پرسش که «آیا بودجه دانشگاه هزینه است یا سرمایه‌گذاری؟» گفت: در فضای پس از جنگ، اولویت دادن به علم و فناوری ضرورتی انکارناپذیر است؛ چرا که اگر پژوهش‌های بنیادی و پهپادها به پشتوانه علم و فناوری در اختیار نظامیان غیور نبود کشور نمی‌توانست سربلند بیرون بیاید.وی در ادامه بر اهمیت علوم اجتماعی و انسانی در کنار سایر رشته‌ها تأکید کرد و گفت: اگر دستگاه‌ دولتی گوش شنوا داشته باشد، علوم اجتماعی و انسانی همیشه به کمک کشور خواهد آمد و نه تنها در بحران‌ها، بلکه در شرایط عادی نیز به پیشرفت کمک می‌کند.دکتر سیمایی با اشاره به وجود بیش از ۱۴ هزار شرکت در پارک‌های علم و فناوری که مستقیماً از دل دانشگاه‌ها برخاسته‌اند، دانشگاه نسل چهارم را دانشگاهی دانست که علاوه بر آموزش و پژوهش، به فناوری و مسئولیت اجتماعی نیز ورود کرده است.وی گفتمان حاکم بر این دوره دانشگاه را «مسئولیت اجتماعی» و تعهد نسبت به آینده کشور دانست و خاطرنشان کرد: در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی، فصل جدیدی به نام «فناوری» اضافه شده و در آن اثرگذاری اجتماعی در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی نیز گنجانده شده است.وزیر علوم افزود: در یکصد سال اخیر، دانشگاه نقش مهمی در ارتقای عقلانیت در ایران ایفا کرده و به تقویت خرد جمعی دامن زده است. این روند، در کنار حضور عالمان روشن‌ضمیری همچون شهید مطهری، شهید بهشتی و مقام معظم رهبری و همچنین نسل جدیدی از عالمان دینی و دانشگاهیان متعهد، موجب رشد و شکوفایی عقلانیت در جامعه شده است.وی در پایان گفت: نقش دانشگاه امروز آن است که به ترویج عقلانیت، خردورزی و حاکمیت علم به جای شبه‌علم بپردازد. دانشگاه سرمایه‌ای ملی است و هر سرمایه‌ای که در آن نهادینه شود، بازتاب آن در افزایش عقلانیت و امید در جامعه نمایان خواهد شد.در بخش دیگری از این مراسم وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سخنانی خاطرنشان کرد: تکریم علم یک آموزه تاریخی، سنتی و دینی ماست. باید هم علم را تکریم و هم مسیرش را تسهیل کنیم؛ مشکلات را مرتفع کرده و محیطی امن و با ثبات برای دانشمندان، دانشجویان و جوانان فراهم کنیم.وی با اشاره به نقش دولت در این زمینه، گفت: ایجاد آینده‌ای روشن، باعث ماندگاری، تحصیل خوب و لذت از دوران تحصیل می‌شود. پیشرفت علمی شایسته ملت بزرگ ایران است و باید آن را ضروری بدانیم. وظیفه ما که به مردم و کشورمان مدیون هستیم، این است که ایران را در مرزهای دانش، رشد علمی، رقابت و تعامل علمی جهانی نگه‌داریم.دکتر ظفرقندی خاطرنشان کرد: رشد علمی کشور به تعامل بین‌المللی وابسته است و هیچ جایی نیست که علم در انزوا رشد کند. دیپلماسی علم و سلامت، دیپلماسی‌ای نرم، انسان‌دوستانه، بدون محدودیت و مولد پیشرفت علمی است.وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: دیپلماسی علم و سلامت می‌تواند گشایش‌گر و آغازگر سایر دیپلماسی‌های سیاسی باشد و حتی مسیرهای مسدود را باز کند.دکتر ظفرقندی با تأکید بر اهمیت رفع ناترازی‌ها و کمک گرفتن از دانشگاه‌ها در این زمینه، گفت: در گذشته، دانشگاه‌ها در حوزه سیاست نیز اثرگذارتر بودند. آسمان دانشگاه‌های ما پر از ستاره‌های درخشان است و دانشگاه‌ها شهدای بسیاری را تقدیم انقلاب و کشور کرده‌اند.وی در پایان خاطرنشان کرد: تمام شهدای ۸ سال دفاع مقدس، عرصه سلامت و جنگ ۱۲ روزه اخیر، مایه افتخار جامعه علمی و دانشگاهی ما هستند. باید وظایف خود را در قبال مردم و کشور به نحو مطلوب انجام دهیم و دست در دست هم، میهن‌مان را به بهترین شکل بسازیم.در آیین آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها همچنین از پنج برگزیده نخست هر یک از گروه‌های آموزشی علوم ریاضی، تجربی و انسانی و همچنین سه برگزیده اول گروه آزمایشی هنر و زبان‌های خارجی تقدیر شد و برگزیدگان، لوح تقدیر و جایزه خود را از دست رئیس‌جمهور گرفتند.در این مراسم دو نفر به نمایندگی از اساتید و دانشجویان در سخنانی به طرح دیدگاه ها و نظرات خود درمورد مسائل دانشگاه و دانشجویان پرداختند.