ارائه کننده: عرفان علیانپور

استاد راهنما: دکتر عبدالمحمد عابدیان کناری

استاد مشاور: دکتر محمدرضا کلباسی مسجدشاهی

استاد ناظر داخلی: دکتر امیرحسین اسماعیلی تمندگانی

استاد ناظر خارجی: دکتر فرید فیروزبخش

نماینده تحصیلات تکمیلی: دکتر امیرحسین اسماعیلی تمندگانی

تاریخ: ۱۴۰۴/۰۸/۰۷

ساعت: 13:00

مکان: سالن اصلی دفاع

چکیده:

پژوهش حاضر باهدف ارزیابی عملکرد استفاده از عصاره‌ هیدروالکلی گیاهان (خارخاسک، زنجبیل، جینسینگ) و هورمون 17 - آلفا متیل تستوسترون به روش کپسوله کردن زیستی (Bioencaplutaion) با آرتمیا گونه فرانسیسکانا و اضافه کردن به غذای خشک به روش پاشش به‌عنوان افزودنی غذایی بر القای تغییر جنسیت، میزان بدشکلی، رشد و زنده‌مانی ماهی جنگجوی سیامی (Bettasplendens) انجام شد. 810 قطعه لارو با سن 5 روز و با میانگین وزن 002/0 گرم به طور کاملاً تصادفی در 9 تیمار آزمایشی شامل گروه شاهد (C)، تستوسترون (T1)، عصاره گیاه زنجبیل (T2)، عصاره گیاه جینسینگ (T3)، عصاره گیاه خارخاسک (T4)، ترکیب عصاره زنجبیل و خارخاسک (T5)، ترکیب عصاره زنجبیل و جینسینگ (T6)، ترکیب عصاره خارخاسک و جینسینگ (T7) و ترکیب عصاره هر سه گیاه (T8) توزیع شدند. دوره پرورش تا سن 90 روز ادامه داشت. عصاره‌های مذکور به روش هیدرو الکلی استخراج و ماده غنی ساز از آنها تولید شد. عصاره‌های گیاهی با دوز ثابت 50 میلی‌گرم بر لیتر و هورمون تستوسترون با دوز 20 میلی‌گرم بر لیتر جهت غنی‌سازی آرتمیا و همچنین عصاره‌های گیاهی با دوز 2 گرم و هورمون تستوسترون با دوز 2/0 گرم به ازای یک کیلوگرم خوراک مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد استفاده از عصاره‌های گیاهی به طور معناداری موجب بهبود شاخص‌های رشد نظیر افزایش وزن نهایی و نرخ رشد ویژه شد. بهترین عملکرد در تیمار T8 مشاهده شد. بررسی نسبت‌های جنسی نشان داد که استفاده از این عصاره‌های گیاهی باعث ایجاد نرسازی در ماهیان شده‌است که بیشترین میزان نرسازی متعلق به گروه T8 با میزان 99/89 درصد ثبت شد. نتایج بافت شناسی گناد به روش اسکواش نیز صحت تشخیص جنسیت ظاهری، عدم عقیمی گنادیک و عدم جنسیت بینابینی را تأیید کرد. نتایج بررسی میزان سطوح هورمون تستوسترون نشان داد که با استفاده از عصاره‌های گیاهی میزان تستوسترون در بدن به طور معناداری افزایش پیدا می‌کند که بیشترین میزان به ترتیب در گروه‌های T1، T8 و T6  به میزان 48/40، 60/35 و 50/30 (میکروگرم بر گرم) مشاهده شد. در رابطه با استفاده از هورمون 17- آلفا متیل تستوسترون؛ نرخ نرسازی افزایش یافت؛ اما کاهش رشد و افزایش تلفات به طور معناداری نسبت به سایر گروه‌های آزمایشی مشاهده شد. در بررسی بدشکلی ظاهری چند مورد ناهنجاری در ستون فقرات، شکل بدن، باله‌ها و عارضه کوتولگی در تیمار T1 مشاهده شد. این پژوهش نشان داد که ترکیب عصاره‌های گیاهی زنجبیل، خارخاسک و جینسینگ به دلیل دارا بودن ماده مؤثره‌های متفاوت و خاصیت هم‌پوشانی می‌تواند به عنوان یک افزودنی غذایی طبیعی و همچنین یک روش نوین و دوست‌دار محیط‌زیست جایگزین با روش استفاده از هورمون‌های استروئیدی جهت القای تغییر جنسیت در ماهی جنگجوی سیامی مورد استفاده قرار گیرد.